نمونه برداری از جفت(CVS)چیست؟
CVS یک تست تهاجمی جهت تشخیص سلامتی جنین قبل از تولد می باشد و از طریق ارزیابی پرزهای جفتی اطراف جفت انجام می شود.
پرزهایی در اطراف جفت وجود دارند که ماده ژنتیکی مشابهی با ماده ژنتیکی جنین دارند. در طی CVS از این پرزها نمونه برداری شده وجهت ارزیابی به آزمایشگاه ژنتیک فرستاده می شود.
زمان انجامCVS
این روش در اواخر 3 ماهه اول حاملگی و بیشتر بین 11 الی 13 هفتگی انحام می شود.
از آنجائی که CVS نسبت به آمینوسنتر در مراحل زود هنگام تر قابل انجام است، لذا می تواند به شما زودتر در مورد سلامت جنین اطمینان خاطر دهد و اینکه پزشک می تواند زودتر در مورد ادامه یا ختم حاملگی تصمیم گیری نماید.
چه کسانی کاندید انجام عمل CVS هستند
- کسانی که مشکلات ژنتیکی مانند بیماری تی ساکس ، هموفیلی ، آنمی سیکل سل، بتاتالاسمی و .... در خود یا اقوام نزدیک دارند.
- افرادی که سن بالای 35 سال دارند.
- افرادی که در آزمایشات غربالگری جنین، مورد خاصی دارند.
- افرادی که در سونوگرافی NT یا سایر سونوگزافیها مورد خاصی گزارش شده است.
- تعین جنسیت جنین در مواردی که یک اختلال وابسته به جنس جنین مطرح می باشد.
آمادگی جهت انجام CVS
- داشتن مثانه پر (حداقل یک ساعت قبل از عمل، یک لیوان پر آشامیدنی بنوشید )
- تکمیل و امضائ فرم رضایت نامه
- انجام سونوگرافی قبل از بستری شدن جهت عمل
روش های انجامCVS
- روش ترانس ابدومینال : در این روش ابتدا با سونوگرافی شکمی، موقعیت جنین و جفت مشخص می شود، پس از ان با توجه به موقعیت جفت، پوست همان ناحیه از شکم تمیز و استریل شده و با داروی بیحسی به طور موقت، بی حسی موضعی صورت می گیرد و نمونه جفت با یک سوزن باریک و بلند جمع آوری می شود.
- روش ترانس سرویکال: در این روش بیمار در پوزیش لیتاتومی قرار داده می شود و برای وی اسپکولوم گذاشته می شود و دهانه رحم نمایان می شود . سپس دهانه رحم شستشو داده می شود و با هدایت سونوگرافی از طریق دهانه رحم کاتتری به سمت جفت فرستاده می شود و نمونه گیری انجام می شود . در این روش معمولاً بیهوشی عمومی به بیمار داده می شود.
- انتخاب نحوه انجام CVSبا توجه به محل قرار گیری جفت و جنین، توسط پزشک معالج انجام می شود.
- نمونه جفت در ظروف مخصوص به آزمایشگاه ژنتیک فرستاده می شود و در آنجا سلول ها به دقت از نظر تعداد و طرز قرار گیری کروموزوم ها بررسی می شوند . جواب آزمایش، معمولاً یک الی دو هفته بعد آماده می شود.
توجه:
در صورتیکه جواب آزمایش CVS، نرمال گزارش شود، این به این معنا نیست که جنین شما صد در صد سالم است، زیرا با CVSنمی توان ناهنجاری های لوله عصبی را شناسایی کرد. در صورتیکه CVS نتواند جواب واضحی مشخص کند، ممکن است نیاز به انجام آمنیوسنتر باشد (در 2 درصد موارد).
در بعضی مواقع نمونه حاوی تعداد مناسبی سلول و پرز جفتی جهت بررسی نیست، لذا در این مواقع بر اساس تشخیص متخصص آزمایشگاه ژنتیک و پزشک معالج، مجدداً از بیمار نمونه گیری خواهد شد. در این صورت فاصله بین دو نمونه گیری حداقل بایستی یک هفته باشد.
مراقبتهای بعد از عمل CVS
تا 24 ساعت پس از انجامCVS
- نبایستی فعالیت داشته باشید. در بستر بمانید و استراحت کنید.
- آب و مایعات زیاد بنوشید.
تا 3 الی 4 روز بعد ازعمل:
- فعالیت سنگین نداشته باشید.
- زناشویی نداشته باشید.
در صورتیکه CVS شما از نوع ترانس واژینال می باشد:
- از مصرف تامپون خودداری نماییددرون وان ننشینید.
- استخر نروید.
- دوش گرفتن در همان روز عمل بلامانع است.
- استفاده از توالت ایرانی بلامانع است.
شکایات شایع بعد از عمل CVS :
- لکه بینی یا ترشحات قهوه ای
- کبودی و درد مختصر ناحیه عمل در CVS ترانس ابدومینال
- کرامپ مختصر 24 تا 48 ساعت بعد از عمل
در صورت داشتن علائم زیر سریعاً به پزشک معالج مراجعه نمایید:
- خونریزی واژینال ( در حد بیش از لکه بینی)
- ترشحات بدبو
- خروج مایع شفاف ( آب) از واژن
- کرامپهای شدید رحمی –لگنی
- تب یا لرز
- درد شدید
پس از عمل در صورت بروز علائم زیر سریعاً پزشک معالج خود را مطلع سازید
- درد متوسط یا شدید
- آبریزش زیاد
- خونریزی
- تب ولرز
- گیجی
- تورم و قرمزی محل نمونه گیری
خلاصه اهم موارد برای نمونه برداری از پرزهای جفتیCVS:
- استراحت نسبی در خانه، حداقل به مدت 10 روز (با احتیاط).
- لطفا در صورت داشتن حالت تهوع و یا یبوست قبل از انجام CVS به پزشک خود شرح دهید.
- در صورت هر گونه علائمی ازجمله : درد ،انقباض،آبریزش،تب،خونریزی... بعد از انجام CVS حتما به پشتیبانی مطب اطلاع دهید.
- به مدت 10 روز از داشتن نزدیکی با همسر خود خودداری نمایید.
- جهت جلوگیری از انقباضات رحم و درد (در مواقع لزوم)از قرص یا شیاف پروژسترون استفاده نمایید.
- در صورت مصرف قرص آسپرین و یا آمپول انوکساپارین 24-48 ساعت قبل از آنجام CVS قطع شود.
- برای مادران با گروه خونی ارهاش(Rh) منفی در صورت مثبت بودن گروه خونی همسر، تزریق آمپول روگام در 24 ساعت اول پس از نمونه برداری انجام گیرد.
- ادامه استفاده از داروهای تجویز شده قبلی از سوی متخصص زنان یا ماما(فولیک اسید، مولتی ویتامین، ویتامین D3، ...)
- انجام استحمام در روز سوم یا چهارم از نمونه برداری پرزهای جفتی. (یک دوش کوتاه به مدت حداکثر 10 دقیقه)
- ادای نماز واجب، فقط در همان شرایط خوابیده یا نشسته.
- خوردن غذاهای کم حجم، و بدون نفخ و پر محتوا و مقوی، به مدت یک هفته پس از نمونه برداری پرزهای جفتی..
- مرخصی استعلاجی به مدت 1 هفته کاری پس از نمونه برداری از پرزهای جفتی.
- جواب تست فوری (QF) حداکثر پس از سه روز کاری (به صورت تلفنی) و جواب آزمایش CVS، دو الی سه هفته پس از برداشت نمونه (به صورت کتبی) داده خواهد شد.
- حتما نوبت بعدی برای انجام سونوگرافی آنومالی اسکن هدفمند نوبت گرفته شود.